Ці стасуюцца дуліны з мемуарамі? Заканчэнне
Цыкл «Лета з Барадуліным» яшчэ не адгучаў, а я задумаўся над тым, як захаваць тое эфірнае свята? Мо таму, што прыйшоў на радыё з газеты, выйсце бачыў у надрукаваным. У кнізе. І зусім нечакана з’явілася нехарактэрная для Радыё Свабода «Дуліна ад Барадуліна».
Заканчэнне. Пачатак у № 9
Кніга
Апроч летняга цыкла туды ўвайшлі ягоныя вясёлыя эсэ пра паганства, сэкс па-беларуску ды іншае з разраду, так бы мовіць, для большасці аўтараў «фрывольнага»…
А паколькі ў тыя дні рэдакцыя рыхтавалася да свайго паўвяковага юбілею, дзядзька Рыгор напісаў эпіграмы на радыёжурналістаў.
Важная акалічнасць: пара показак, што прагучалі ў эфіры, з дазволу аўтара мы з кніжкі выкінулі — вельмі ўжо пакрыдзіліся героі… Бывае: гэта жыццё.
Ну а далей засталося арганізаваць прэзентацыю 250-старонкавай кніжкі ў Доме літаратара. Была паўнюткая зала, куды не ўбілася некалькі дзясяткаў чалавек — проста скандал, засталіся на вуліцы!
Такое больш не паўтарылася ніводнага разу, хоць «Свабода» і выпусціла пасля «Дуліны» процьму класных кніжак.
Гэта я не сябе хвалю: аддаю павагу генію і грамадскаму прызнанню Рыгора Барадуліна.
P.S.
Пасля той шумнай прэзентацыі прайшло зусім няшмат часу і дзядзьку Рыгора вылучылі на Нобелеўскую прэмію за зборнік духоўнай паэзіі «Ксты».
Яна непараўнальна адрозная ад «Дуліны».
Проста не-па-раў-наль-на.
Іх аб’ядноўвае хіба адно: аўтарская геніяльнасць.
Цяжка згадваць адзін нечаканы эпізод, але ён варты згадкі.
Неўзабаве пасля кніжкі ў Празе здарылася трагедыя: з-за аварыі патрапіў у кому і праз месяцы сканаў адзін з першых і найславутых web-мастакоў Беларусі свабодавец Уладзя Каткоўскі. Дык вось бацькі і родныя Уладзі неўзабаве выбілі чаканнныя барадулінскія словы пра гэтага маладога чалавека на помніку…
І эпізод зусім іншага кшталту.
Адзін крытык, што жадаў вялікага поспеху Барадуліну, нібы абараняючы высокую духоўнасць зборніка «Ксты» ад сцёбу папярэдняй кнігі аднаго і таго самага аўтара, літаральна абрушыўся на «Дуліну». Спрабаваў даказаць, што тыя радкі — нейкія выпадковыя, нехарактэрныя для дзядзькі Рыгора… Уражанне такое, што дай гэтаму інтэлігентнаму чалавеку волю — прынародна спаліў бы. Ці то аўтара за такі «хіб», ці, хутчэй, укладальніка разам з выдаўцамі;
За ерась.
За вальнадумства.
За вальнаслоўства.
Але запалак крытыку ў запале не далі — ягоныя патрабаванні засталіся грамадой непачутымі.
Бо глупства.
Бо дзядзька Рыгор — ён існуе не ў адной іпастасі. Ён і з зоркамі, ён і з бульбай, ён і з гарэлкай — бо беларус. Хай і святы для беларусаў паэт, але — не святоша.
Бо гэта геній, сапраўды варты Нобеля, а геніяў часта не разумеюць.
Ну а мы з ім паразумеліся.
Мы — гэта не я і ён.
Мы — гэта тысячы тых, хто слухаў яго на хвалях «Свабоды» летам 2004-га і тысячы тых, хто літаральна вырывалі для сябе тыя пару тысяч асобнікаў, выдадзеных восеню таго самага году. Напярэдадні 70-годдзя паэта.
Бо мы, хто чыталі кнігу душой, сэрцам, разумелі: гэта — сапраўды вольная энцыклапедыя жывога беларускага духу.
Яна — непаўторная, як сам дзядзька Рыгор.
Спампаваць кнігу «Дуліна ад Барадуліна» у розных фарматах можна тут.
P.P.S.
…Памятаеце, у шпітальным дворыку дзядзька Рыгор прызнаўся, што ў яго не было тэлефона. Дык вось, на 70-годдзе мая шаноўная калега, геніяльны пражскі рэдактар ранішняй «Свабоды» Вольга Караткевіч падарыла Барадуліну мабільнік. Мы паведамілі нумар на радыё, і славуты юбіляр выслухаў у тыя дні ну проста процьму самых светлых словаў пра сябе…
Сярод іншага, гэтая народная шчырасць сталася рэакцыяй слухачоў на ягоныя непаўторныя, запамінальныя ды кранальныя «дуліны»…
Аляксандр Уліцёнак