Гісторыя з Чырвоным касцёлам можа спрацаваць як шантаж

Мінскія чыноўнікі высяляюць суполку «Рымска-каталіцкая парафія Святога Сымона і святой Алены» з Чырвонага касцёла ў Мінску, які фактычна стаў візітоўкай каталіцкай царквы ў краіне.

Пасля пажару, які здарыўся ў ноч на 26 верасня, падкрэслівае КУП «Мінская спадчына», выконваць абавязацельствы, прапісаныя ў дагаворы, немагчыма. Паводле арганізацыі, комплекс будынкаў Чырвонага касцёла выведзены з эксплуатацыі на час правядзення рамонтна-аднаўленчых работ.

Мінгарвыканкам таксама нагадаў, што комплекс будынкаў Чырвонага касцёла знаходзіцца ва ўласнасці дзяржавы, гэта аб’ект гісторыка-культурнай спадчыны Беларусі. А паміж КУП «Мінская спадчына» і рэлігійнай суполкай «Рымска-каталіцкая парафія Святога Сымона і Святой Алены», маўляў, заключаная дамова безаплатнага карыстання.

У 2013 годзе храм быў замацаваны на праве гаспадарчага вядзення за КУП «Мінская спадчына». Менавіта адтуль паведамілі на днях суполцы вернікаў аб скасаванні дамовы карыстання.

– Улады забіраюць Чырвоны касцёл, які з’яўляецца сімвалам не толькі Мінска, але і каталіцкай царквы, з грамадой “Рымска-каталіцкі прыход святога Сымона і Алены”. Ці выпадковасць гэта?

– Сітуацыя на дадзены момант такая: улады паралізавалі дзейнасць парафіі Сымона і Алены і зрабілі немагчымым карыстанне будынкам касцёла. Пасля загадкавага ўзгарання (я, як і многія іншыя, таксама лічу, што гэта была «спецаперацыя» спецслужбаў) будынак касцёла «выведзены з эксплуатацыі».

Паколькі касцёл фармальна нажыць дзяржаве, то – чарговы ўжо раз – павісае ў паветры пытанне пра тое, ці пасля «рамонтна-аднаўленчых работ» ён будзе вернуты Каталіцкай царкве. Пакуль што рана гаварыць пра «забранне», хоць імавернасць гэтага цалкам рэальная.

– Напрыканцы 2020 года Мітрапаліту Кандрусевічу беларускія ўлады дазволілі вярнуцца на Беларусь. Прычым зроблена гэта было на асабістую просьбу Папы Рымскага Францішка. Такая дамоўленасць, падобна, стала вынікам негалоснага кампрамісу паміж Ватыканам і Мінскам. Што цяпер прывяло да абвастрэння двухбаковых стасункаў?

– Тут варта адрозніваць з каталіцкага боку тры суб’екты: асяроддзе Чырновага касцёла, Каталіцкая царка ў Беларусі і Ватыкан.

Тое, што здарылася з Чырвоным касцёлам, хутчэй за ўсё, звязана з самім асяроддзем гэтага касцёла. Яно ўжо ад 1990-ых гадоў выдзялялася на фоне агульных трэндаў у беларускім каталіцызме. Яно было галоўным рухавіком беларусізацыі Каталіцкай царквы ў Беларусі, у гэтым асяроддзі ўпершыню паўстаў беларускамоўны Імшал, тут упершыню пачаліся радыётрансляцыі Імшы, тут заўсёды актыўным было культурна-асветніцкае жыццё, ну і асяроддзе гэтага касцёла найбольш, бадай, адважна паводзіла сябе ў часы рэпрэсій і ў кантэксце расейскай агрэсіі супраць Украіны.

Такім чынам, гэта, хутчэй за ўсё, спроба пацыфікаваць канкрэтную ячэйку ўнутры беларускага каталіцызму. Маўляў, калі вы самі (Ватыкан і беларускія іерархі) не можаце разабрацца з імі, то гэта зробім мы, і зробім сваімі метадамі.

– Ці не віднеецца за гэтым інцыдэнтам цень Крамля? Дакладней, Рускай праваслаўнай царквы. Навошта праваслаўю канкурэнт у асобе каталіцтва, калі Беларусь амаль цалкам пераарыентавалася на Маскву?

– Ясна, што Масква, і маскоўскае праваслаўе ў прыватнасці, успрыме гэта з задавальненнем. Але не думаю, што гэта інцыявана адтуль. У беларускага рэжыму свае «рахункі» з Чырвоным касцёлам. Тое, што ў выніку рэпрэсій супраць гэтага асяроддзя павышаюць у вачах Крамля імідж беларускага рэжыма, – гэта дадатковы бонус. Але наўрад ці асноўны матыў.

– Афіцыйны Мінск неаднойчы выкарыстоўваў Ватыкан як вароты для вяртання ў Еўропу. Няма зараз спадзеву – вароты можна р азбураць?

– Калі казаць пра спадзяванні на міжнародныя бонусы, то якраз наадварот. Паколькі ў гісторыі з касцёлам не пастаўлена кропка, то гэта можа спрацаваць як шантаж: паспрыяйце нам у вяртанні ў Еўропу, а мы падумаем над там, каб аддаць вам назад гэты касцёл.

Мяркуючы па тым, што беларускі МЗС паінфармаваў пра візіт нунцыя ў іхняе міністэрства, і тое, што catholic.by маўчыць пра інцыдэнт, ясна, што зараз адбываюцца непублічныя перамовы.

Рэжым, хутчэй за ўсё, паспрабуе выгандляваць дзве рэчы: унутрыпалітычную (то бок, каб ні асяроддзе Чырвонага касцёла, ні хто-кольвечы іншы ў Каталіцкай царкве не спрабаваў падкопваць імідж рэжыму), і знешнепалітычную (лабіраванне інтарэсаў рэжыму на Захадзе).